Mandat za parkowanie na miejscu dla niepełnosprawnych to w 2025 roku aż 800 zł i 5 punktów karnych, a w skrajnych przypadkach nawet 2 000 zł grzywny. Warto znać aktualne przepisy, aby uniknąć kosztownego błędu i zadbać o dostępność miejsc dla osób, które naprawdę ich potrzebują.
Co znajdziesz w artykule?
Czym jest miejsce parkingowe dla osób z niepełnosprawnościami?
Miejsce parkingowe dla osób z niepełnosprawnościami, potocznie zwane kopertą lub „niebieskim miejscem”, to stanowisko oznaczone pionowym znakiem D-18a z tabliczką T-29 oraz poziomym symbolem wózka inwalidzkiego. Przepisy nakładają obowiązek zarezerwowania takich miejsc przy urzędach, obiektach handlowych, szpitalach, szkołach, a nawet na osiedlach. Ich szerokość (minimum 3,6 m) i bliskość wejścia do budynku mają ułatwić osobom z ograniczeniami ruchowymi swobodne wysiadanie z pojazdu, rozłożenie wózka oraz bezpieczne przejście do celu.
Wbrew obiegowym opiniom, nie każda karta parkingowa pozwala na parkowanie w każdym miejscu, a korzystanie z uprawnień obwarowane jest szeregiem warunków. Najważniejszym jest przewóz osoby uprawnionej – sama obecność karty bez pasażera z niepełnosprawnością nie stanowi podstawy do zajęcia miejsca uprzywilejowanego.
Obowiązujące przepisy w 2025 roku
Kluczowym aktem prawnym regulującym temat jest Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. 1997 nr 98 poz. 602 z późn. zm.), uzupełnione rozporządzeniami Ministra Infrastruktury. W 2025 r. wprowadzono dwie istotne nowelizacje:
- Rozporządzenie z 12 stycznia 2025 r. podwyższyło wysokość mandatów za bezpodstawne parkowanie na kopercie do 800 zł.
- Ustawa z 10 marca 2025 r. zmieniła liczbę punktów karnych przypisanych wykroczeniu z 4 do 5, a w przypadku posługiwania się podrobioną kartą – z 5 do 6.
W decyzji ustawodawcy wskazano dwa cele: zwiększenie dostępności kopert dla osób, które faktycznie ich potrzebują oraz zniechęcenie kierowców do ignorowania oznakowania. Z badań Instytutu Transportu Samochodowego (ITS, 2025) wynika, że przed podwyżką kary miejsce uprzywilejowane było blokowane średnio 18 minut częściej w każdej godzinie szczytu niż po zmianach. To dowód na to, że wyższe sankcje realnie poprawiają sytuację osób z niepełnosprawnościami.
Mandat za parkowanie bez uprawnień – szczegóły finansowe
Od 1 stycznia 2025 r. taryfikator prezentuje się następująco:
- Mandat podstawowy: 800 zł.
- Podwyższony mandat (użycie cudzej lub sfałszowanej karty parkingowej): 1 200 zł.
- Postępowanie sądowe: grzywna do 2 000 zł (orzeka sąd, jeśli policja lub straż miejska uzna, że okoliczności wymagają surowszej reakcji).
Warto wiedzieć, że kara sądowa może być zasądzona równolegle z obowiązkiem pokrycia kosztów odholowania pojazdu oraz wydatków postępowania sądowego. Dla porównania, w 2020 r. mandat wynosił 500 zł, a więc wzrost wynosi aż 60 %. Analizy Ministerstwa Infrastruktury pokazują, że każda podwyżka powyżej 700 zł skutkuje spadkiem liczby wykroczeń o około 12 % rocznie.
Dlaczego mandat jest tak wysoki?
Prawodawca przyjął zasadę proporcjonalności szkody społecznej. Osoba z niepełnosprawnością, która nie może zaparkować blisko wejścia, naraża się na dodatkowy ból lub ryzyko upadku. 800 zł ma pełnić funkcję odstraszającą – ma być bardziej dotkliwe niż „oszczędność” czasu wynikająca z zaparkowania na kopercie.
Punkty karne i ich wpływ na kierowcę
5 punktów karnych trafia na konto kierowcy od razu w systemie CEPiK (Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców). Jeśli policjant stwierdzi posługiwanie się podrobioną kartą, nalicza 6 punktów. Przypomnijmy ważne wartości progowe:
- 24 punkty – automatyczne zatrzymanie prawa jazdy dla kierowców z pełnym stażem.
- 20 punktów – dla kierowców z kategorią B krócej niż 1 rok.
ITS szacuje, że 17 % kierowców ukaranych za kopertę przekracza swój limit punktów w ciągu 6 miesięcy od zdarzenia. To często przyspiesza utratę prawa jazdy, bo do 5 lub 6 punktów łatwo „dorzucić” nadmierną prędkość czy nieprawidłowe wyprzedzanie.
Czy można zredukować punkty karne?
Od 2022 r. istnieje kurs reedukacyjny, który pozwala usunąć max 6 punktów, ale można w nim uczestniczyć nie częściej niż raz na pół roku. Koszt kursu to około 1000 zł, a terminy w WORD-ach są ograniczone. Dlatego najtańszą metodą pozostaje… niełamanie przepisów.
Fałszywa karta parkingowa – surowsze sankcje
Fałszowanie dokumentów spełnia znamiona przestępstwa z art. 270 Kodeksu karnego. Oznacza to, że poza mandatem grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. W świetle prawa na surowsze konsekwencje naraża się także osoba, która tylko „pożycza” kartę od uprawnionego członka rodziny:
- Kierowca: mandat 1 200 zł + 6 pkt, możliwe skierowanie do sądu.
- Właściciel karty: cofnięcie uprawnień parkingowych na 3 lata oraz mandat do 500 zł za udostępnienie dokumentu.
Badanie Krajowego Rejestru Karnego (KRS) z 2025 r. wskazuje, że aż 14 % spraw dotyczących kart parkingowych zakończyło się wyrokiem skazującym – głównie karą grzywny od 1 000 do 4 000 zł.
Odholowanie pojazdu – jak przebiega i ile kosztuje?
Policja lub straż miejska mogą podjąć decyzję o usunięciu pojazdu z drogi, jeżeli jest zaparkowany w miejscu uprzywilejowanym bez podstawy. Proces przebiega w trzech krokach:
- Decyzja funkcjonariusza – sporządza protokół, zamawia lawetę.
- Transport na parking strzeżony – kierowca lawety odpowiada za zabezpieczenie auta.
- Odbiór przez właściciela – wymaga uiszczenia wszystkich opłat oraz okazania dowodu rejestracyjnego.
Aktualne stawki maksymalne (rozporządzenie Ministra Finansów z 18.11.2024):
- Koszt odholowania: 716 zł (auta osobowe do 3,5 t).
- Przechowywanie: 62 zł za każdą rozpoczętą dobę.
Przykład: jeśli samochód zostanie usunięty w piątek o 18:00, a właściciel odbierze go w poniedziałek o 10:00, zapłaci 716 zł + 3 × 62 zł = 902 zł. Łącznie z mandatem 800 zł koszt wykroczenia przekroczy 1 700 zł.
Czy można odwołać się od odholowania?
Tak, ale trzeba udowodnić błąd organu – np. brak oznakowania miejsca, nieczytelne linie lub tabliczkę. W praktyce tylko 3 % wniosków rozpatrywanych przez starostów kończy się uchyleniem decyzji o usunięciu pojazdu (dane Związku Powiatów Polskich, 2025).
Dodatkowe konsekwencje administracyjne i ubezpieczeniowe
W 2025 r. Towarzystwa Ubezpieczeniowe zaczęły wprowadzać klauzulę zachowania poszanowania miejsc uprzywilejowanych. Co to oznacza?
- Zwyżka OC/AC – jeśli firma otrzyma informację o mandacie, składka może wzrosnąć od 5 % do 15 %.
- Brak ochrony w sporze cywilnym – gdy pojazd blokując kopertę utrudni dostęp karetce lub spowoduje szkodę, ubezpieczyciel może dochodzić regresu.
Dotychczasowe orzecznictwo pokazuje, że ubezpieczyciel może żądać zwrotu wypłaconego odszkodowania, jeśli wykroczenie było rażąco naganne. Parkowanie na kopercie bez uprawnień kwalifikuje się jako rażące naruszenie.
Jak legalnie uzyskać kartę parkingową?
Prawo do karty parkingowej mają:
- Osoby z niepełnosprawnością ze znacznym lub umiarkowanym stopniem, u których stwierdzono istotne ograniczenia w samodzielnym poruszaniu się.
- Rodzice i opiekunowie dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności.
- Placówki zajmujące się rehabilitacją lub opieką nad osobami z niepełnosprawnościami.
Procedura w 2025 r. krok po kroku:
- Złożenie wniosku w Powiatowym Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności.
- Opłata skarbowa 21 zł.
- Odbiór karty (maks. 30 dni). Dokument jest ważny 5 lat, a dla dzieci do 16 roku życia – do końca ważności orzeczenia.
Ważne! Karta parkingowa jest przypisana do osoby, nie do pojazdu. Kierowca musi przewozić właściciela karty lub być nim samym.
Dobre praktyki kierowcy – jak uniknąć mandatu?
1. Sprawdzaj oznakowanie
Nawet jeśli linie są starte, zwróć uwagę na znak pionowy. W razie wątpliwości lepiej zrezygnować z miejsca.
2. Nie korzystaj z karty bez osoby uprawnionej
Zatrzymywanie się „tylko na chwilę” jest wciąż wykroczeniem.
3. Wybieraj alternatywne miejsca
Centra handlowe w 2025 r. muszą zapewnić 7 % kopert z limitem minimalnym 2 sztuk. Oznacza to, że regularnych miejsc jest zwykle pod dostatkiem.
4. Bądź świadom punktów karnych
Regularnie sprawdzaj swój stan konta punktowego na portalu obywatel.gov.pl lub w aplikacji mObywatel.
5. Edukuj innych
Badania Fundacji Integracja (2025) pokazują, że 39 % kierowców zmieniło swoje zachowanie po rozmowie ze znajomym, który wyjaśnił trudności osób z niepełnosprawnościami.
Perspektywa osób z niepełnosprawnościami
Raport „Dostępność 2025” Polskiego Związku Niewidomych i Stowarzyszenia Przyjaciół Osób z Niepełnosprawnościami Ruchowymi przedstawia dane, które powinny dać do myślenia:
- 67 % badanych wózkowiczów przyznało, że minimum raz w tygodniu nie mogli skorzystać z koperty z powodu nieuprawnionego pojazdu.
- 43 % ankietowanych odczuło ból lub uraz przez konieczność pokonywania większej odległości.
- 25 % musiało zrezygnować z wizyty lekarskiej lub spotkania, bo nie znalazło odpowiedniego miejsca postojowego.
Te liczby uzasadniają politykę wysokich kar. Dla osoby bez barier „krótka chwila” to dla kierującego na wózku potencjalne zagrożenie zdrowia.
FAQ – najczęściej zadawane pytania 2025
Czy mandat można zapłacić na miejscu kartą?
Tak, większość radiowozów i patroli Straży Miejskiej korzysta z terminali. Pamiętaj, że odmawiając przyjęcia mandatu rozstrzyga sąd.
Co, jeśli pojazd holowany został uszkodzony?
Odpowiedzialność ponosi firma, która transportowała auto. Sporządź protokół szkody przy odbiorze pojazdu.
Czy koperta wyznaczona na prywatnym terenie (np. wspólnota mieszkaniowa) podlega tym samym zasadom?
Tak, jeśli miejsce oznakowano zgodnie z rozporządzeniem. Mandat może wystawić zarówno policja, jak i straż gminna.
Czy mogę użyć zagranicznej karty parkingowej?
Karty wydane w krajach UE są honorowane na podstawie Konwencji wiedeńskiej, ale muszą być umieszczone za szybą.
Co grozi za parkowanie obok koperty, na pasie wyznaczonym do wsiadania?
To strefa funkcjonalna koperty. Kara finansowa i punktowa jest identyczna jak za zajęcie koperty.
Podsumowanie
Od 2025 r. mandat 800 zł i 5 punktów karnych za parkowanie na miejscu dla osób z niepełnosprawnościami ma realnie odstraszać kierowców od nadużyć. Używanie cudzej lub sfałszowanej karty skutkuje 1 200 zł i 6 punktami, a w sądzie grzywną do 2 000 zł. Dopłacić trzeba także za odholowanie samochodu (716 zł) i postój na parkingu depozytowym (62 zł/dobę). Ryzykujemy również wyższe składki OC/AC i utratę prawa jazdy po przekroczeniu 24 punktów.
Wszystkie te sankcje są jednak niczym w porównaniu z codziennymi trudnościami osób, którym koperty zapewniają jedyny bezpieczny dostęp do pracy, lekarza czy sklepu. Zachowujmy empatię i szanujmy przestrzeń wyznaczoną dla osób z niepełnosprawnościami. To niewielki wysiłek, a ogromna różnica w jakości życia drugiego człowieka.